Η παραγωγή γάλακτος και τυροκομικών προϊόντων στην Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Νάξου διατηρήθηκε το 2025 στα επίπεδα του 2024, σημειώνοντας οριακή άνοδο, παρά την πίεση της κλιματικής αλλαγής και του εκτινασσόμενου κόστους παραγωγής.
«Η σταθερότητα επιτεύχθηκε επειδή ενισχύσαμε και ανανεώσαμε το ζωικό κεφάλαιο με εισαγόμενα ζώα αναπαραγωγής· χωρίς αυτή την κίνηση, οι ποσότητες γάλακτος θα είχαν υποχωρήσει» τονίζει στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Πρόεδρος της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Νάξου, Δημήτρης Καπούνης.
Η συνολική παραγωγή πλησιάζει τους 1.400 τόνους προϊόντων, εκ των οποίων οι 1.200 τόνοι αφορούν την ΠΟΠ γραβιέρα Νάξου και οι υπόλοιποι 200 τόνοι κατανέμονται σε γάλα, γιαούρτι, κίτρινα και λευκά τυριά κ.α.. Η επεξεργασία στηρίζεται σε αγελαδινό και αιγοπρόβειο γάλα, με μικρή μετατόπιση προς το αγελαδινό, όμως οι προοπτικές εξακολουθούν να είναι αβέβαιες εξαιτίας των μεταβαλλόμενων καιρικών συνθηκών.
«Η γραβιέρα Νάξου εξάγεται σήμερα σε 18 χώρες· σύμφωνα με τον σχεδιασμό, από τις αρχές του επόμενου έτους ο αριθμός αυτός θα ανέλθει σε 20» σημείωσε ο κ. Καπούνης. Παρά ταύτα, οι εξαγωγές κινούνται σε πιο χαμηλά επίπεδα σε σχέση με το παρελθόν, καθώς η απώλεια της ρωσικής αγοράς και η διαρκώς μειούμενη ημερήσια παραγωγή γάλακτος περιορίζουν τις διαθέσιμες ποσότητες. Σε εξαετή βάση, η πρώτη ύλη έχει υποχωρήσει κατά περίπου έξι τόνους την ημέρα, γεγονός που αποδίδεται στην αποχώρηση παραγωγών, στο υψηλό κόστος και στη λειψυδρία.
Για να αντιμετωπιστεί η κατάσταση, ο συνεταιρισμός έχει λάβει δέσμη μέτρων: εξασφάλιση φθηνότερων ζωοτροφών, παροχή πιστώσεων με ευνοϊκούς όρους στους κτηνοτρόφους και επένδυση ύψους περίπου 750.000 ευρώ σε μονάδα επεξεργασίας υγρών αποβλήτων του τυροκομείου.
«Η μονάδα θα ενεργοποιηθεί στις αρχές του έτους και θα παράγει καθαρό νερό για τις ανάγκες του τυροκομείου και για άρδευση καλλιεργειών, μειώνοντας την πίεση στους υδατικούς πόρους» δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Πρόεδρος της ΕΑΣ Νάξου.
Παρά τις πιέσεις του πρωτογενούς τομέα, η «ναυαρχίδα» του συνεταιρισμού, η Γραβιέρα Νάξου ΠΟΠ, σκαρφάλωσε στην κορυφή της παγκόσμιας κατάταξης, ανακηρυσσόμενη από την πλατφόρμα Taste Atlas ως το καλύτερο τυρί στον κόσμο. Η διάκριση επιβεβαιώνει τη διαχρονική φήμη ενός προϊόντος που έχει ταυτιστεί με τη γαστρονομική ταυτότητα της Νάξος και αποτελεί βασικό πυλώνα της τοπικής αγροτικής οικονομίας.
«Οφείλεται στους παραγωγούς μας, στους τυροκόμους μας, στο προσωπικό και στη διοίκηση της Ένωσης, αλλά και στον καταναλωτή που στηρίζει τη Γραβιέρα ΠΟΠ Νάξου» είπε στο Αθηναϊκό Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Πρόεδρος της Αγροτικής Ένωσης Συνεταιρισμών Νάξου, Δημήτρης Καπούνης.
Η κατάταξη του Taste Atlas προκύπτει από διεθνείς αξιολογήσεις, ιστορικά στοιχεία και γευστικά χαρακτηριστικά, αναδεικνύοντας τη Γραβιέρα Νάξου ΠΟΠ ως σημείο αναφοράς παγκοσμίως.
Ανησυχητική, ωστόσο, είναι η εικόνα της πατάτας Νάξου. Η έλλειψη νερού και βασικών υποδομών έχει οδηγήσει σε δραματική μείωση της παραγωγής. «Αν και ο αρχικός στόχος για τη φθινοπωρινή πατάτα ήταν οι 1.500 τόνοι, εκτιμάται ότι δύσκολα θα ξεπεράσουμε τους 600 τόνους, ενώ οι προοπτικές για την εαρινή καλλιέργεια είναι επίσης αρνητικές αν δεν υπάρξουν βροχοπτώσεις» υπογραμμίζει ο κ. Καπούνης.
Παράλληλα, το πρόβλημα της διακίνησης «μαϊμού» πατάτας Νάξου, κυρίως εισαγόμενης από την Αίγυπτο, πλήττει το brand του προϊόντος.
Για την προστασία της πατάτας Νάξου, η Ένωση έχει ξεκινήσει διαδικασίες ταυτοποίησης της προέλευσης σε συνεργασία με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, με στόχο τη θωράκιση του προϊόντος, παρά το γεγονός ότι η πολιτεία δεν έχει επιβάλει ακόμα σχετικές υποχρεώσεις.
Σήμερα, στη Νάξο δραστηριοποιούνται περίπου 600 κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις και η Ένωση απασχολεί 130 εργαζόμενους. «Στρατηγικός στόχος παραμένει η αύξηση της πρώτης ύλης μέσω ιδιόκτητης μονάδας εκτροφής ζώων αναπαραγωγής, ώστε να ενισχυθούν η παραγωγή τυριού και οι εξαγωγές τα επόμενα χρόνια.»
