Αναμορφώνεται η Σύμβαση Ελληνικού Δημοσίου με Hellenic Train: επενδύσεις 420 εκατ. ευρώ και νέοι, αυστηρότεροι κανόνες στον σιδηρόδρομο. Σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών τα βασικά σημεία της αναθεωρημένης σύμβασης προβλέπουν:

Νέες επενδύσεις ύψους 420.000.000 ευρώ.

α) 308 εκατ. ευρώ για την προμήθεια 23 νέων τρένων.

β) 112 εκατ. ευρώ για κατασκευή νέων αμαξοστασίων, αναβαθμίσεις και ψηφιακά συστήματα.

■ Για πρώτη φορά προβλέπεται ρήτρα καταγγελίας της σύμβασης αν τα νέα τρένα δεν βρίσκονται στην Ελλάδα μέχρι το 2027.

■ Ενισχύονται οι ρήτρες υπέρ του Δημοσίου για καθυστερήσεις, ακινητοποιήσεις και παραλείψεις συντήρησης.

■ Διπλασιάζονται οι αποζημιώσεις προς τους επιβάτες σε περιπτώσεις ακινητοποίησης συρμών.

■ Η εκτέλεση των δρομολογίων θα παρακολουθείται από το νέο ψηφιακό σύστημα γεωεντοπισμού· οι πληρωμές θα πραγματοποιούνται μέσω διαφανούς ψηφιακού μηχανισμού, αντί του σημερινού έγχαρτου συστήματος.

Όπως τονίζει η ανακοίνωση: «Η αναθεωρημένη σύμβαση του Ελληνικού Δημοσίου με την Hellenic Train «κλειδώνει» συνολικές επενδύσεις 420 εκατ. ευρώ, θεσπίζει αυστηρές ρήτρες για καθυστερήσεις, θέτει νέο πλαίσιο προστασίας επιβατών με διπλασιασμό αποζημιώσεων, ενισχύει τους κανόνες συντήρησης και διαθεσιμότητας στόλου και προβλέπει υποχρεωτική εκπαίδευση προσωπικού ασφαλείας και ψηφιακή παρακολούθηση της εκτέλεσης έργου μέσω του νέου συστήματος γεωεντοπισμού».

Από τη δήλωση προθέσεων στην υλοποίηση

Στις 12 Μαΐου 2025, παρουσία των πρωθυπουργών Ιταλίας και Ελλάδας, Τζόρτζια Μελόνι και Κυριάκου Μητσοτάκη, υπεγράφη μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ της Ελληνικής κυβέρνησης και της Ferrovie dello Stato, μητρικής της Hellenic Train, όπου καταγράφηκε η πρόθεση για νέες επενδύσεις σε τρένα με αποκλειστική δαπάνη της Ιταλικής πλευράς. Από την πρόθεση αυτή μέχρι την υλοποίηση της υπόσχεσης, ακολούθησαν διαπραγματεύσεις για τους όρους της συμφωνίας, ώστε να υπάρχουν εγγυήσεις εκτέλεσης των επενδύσεων και να μην παραμείνουν “στα χαρτιά”. Σήμερα, παράλληλα με την αναθεώρηση της Σύμβασης Ελληνικού Δημοσίου – Hellenic Train, υπογράφεται και η επίσημη παραγγελία των 23 νέων τρένων από την Alstom, με αυστηρό χρονοδιάγραμμα παράδοσης έως το 2027. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ιδιωτική επένδυση που έχει υλοποιηθεί ποτέ στις χερσαίες μεταφορές της χώρας και την πρώτη αγορά νέων τρένων από την προ-ολυμπιακή περίοδο του 2004, σύμφωνα με το ΑΠΕ ΜΠΕ.

Νέα ηλεκτροκίνητα τρένα Coradia Stream

Στο πλαίσιο της ανανέωσης του στόλου, θα ενταχθούν στο ελληνικό δίκτυο 23 νέοι ηλεκτροκίνητοι συρμοί τύπου Coradia Stream. Πρόκειται για σύγχρονους ηλεκτροκίνητους συρμούς σχεδιασμένους τόσο για υπεραστικές όσο και για προαστιακές υπηρεσίες.

Οι συρμοί διαθέτουν χαμηλό δάπεδο και επιβίβαση χωρίς σκαλοπάτια, αυξημένη χωρητικότητα (335 θέσεις ανά υπεραστικό και 362 ανά προαστιακό συρμό), μεγάλες γυάλινες επιφάνειες, προσαρμοζόμενο LED φωτισμό, ειδικούς χώρους για ποδήλατα, καρότσια και μεγάλες αποσκευές, καθώς και ενισχυμένη ηχομόνωση.

Σε επίπεδο ασφάλειας και λειτουργίας, ενσωματώνουν πλήρως τα ευρωπαϊκά συστήματα ETCS για τον έλεγχο κυκλοφορίας και ταχύτητας, καθώς και το TCMS για την κεντρική διαχείριση όλων των κρίσιμων λειτουργιών του συρμού, με συνεχή παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο και δυνατότητα αυτόματης παρέμβασης όπου απαιτείται.

Οι συρμοί έχουν μέγιστη ταχύτητα 160 χλμ./ώρα, με δυνατότητα αναβάθμισης όταν το δίκτυο το επιτρέπει, και προσφέρουν έως 10% μειωμένη κατανάλωση ενέργειας. Η πλατφόρμα Coradia Stream αποτελεί δοκιμασμένη λύση της Alstom, με περισσότερους από 4.500 συρμούς σε λειτουργία σε Ευρώπη, Αφρική και Βόρεια Αμερική.

Από τους 23 συρμούς, οι 12 προορίζονται για τον άξονα Αθήνα-Θεσσαλονίκη και οι 11 για την ενίσχυση των προαστιακών γραμμών Αττικής και Θεσσαλονίκης.

Το κόστος για τους νέους συρμούς ανέρχεται σε 308.000.000 ευρώ και καλύπτεται αποκλειστικά από την Hellenic Train.

Παράλληλα, με βάση την αναθεωρημένη σύμβαση, η Hellenic Train αναλαμβάνει επιπλέον 20.000.000 ευρώ για την ανακαίνιση του υπάρχοντος στόλου και άλλα 35.000.000 ευρώ για υποδομές συντήρησης και συστήματα.

Νέα υποδομή και συστήματα στον άξονα Αθήνα – Θεσσαλονίκη, επεκτάσεις προς Πάτρα και Βόρεια Ελλάδα

Τα έργα υποδομής στον άξονα Αθήνα – Θεσσαλονίκη βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη και εντός χρονοδιαγράμματος· από το καλοκαίρι του 2026 η διπλή γραμμή θα διαθέτει 100% σηματοδότηση, 100% τηλεδιοίκηση και 100% ETCS – σύστημα αυτόματης πέδησης τρένων (το τελευταίο δεν περιλαμβανόταν στη σύμβαση 717).

Τα ίδια συστήματα θα είναι εγκατεστημένα και στο τμήμα Θεσσαλονίκη – Ειδομένη έως τα σύνορα, καθώς το έργο παραδίδεται τον Απρίλιο του 2026. Παράλληλα, προκηρύσσεται ολική ανακαίνιση του τμήματος Αχαρνές – Οινόη και προχωρούν τα έργα αποκατάστασης στο Δομοκό. Με την ολοκλήρωση των έργων και την κυκλοφορία των νέων τρένων, το δρομολόγιο Αθήνα – Θεσσαλονίκη θα ολοκληρώνεται σε λιγότερο από 3,5 ώρες.

Έως το 2027 θα έχουν ολοκληρωθεί επιπλέον:

• Η υπογειοποίηση των Σεπολίων, που σήμερα διχοτομεί την Αθήνα με πολλαπλές ισόπεδες διαβάσεις.
• Οι γραμμές Λάρισας – Βόλου και Παλαιοφάρσαλου – Καλαμπάκας (έργα Daniel).
• Ο Προαστιακός Δυτικής Αττικής (Λιόσια – Μέγαρα) και ο Προαστιακός Δυτικής Θεσσαλονίκης (ΝΣΣ – Αγχίαλος, με δυνατότητα επέκτασης προς Γέφυρα).
• Η επέκταση προς την Πελοπόννησο θα έχει ενεργοποιηθεί έως τον Ψαθόπυργο (15 χλμ από την Πάτρα) και τα έργα θα συνεχιστούν προς Ρίο και Πάτρα.
• Η γραμμή Λουτράκι – Άγιοι Θεόδωροι.

Κατά προτεραιότητα ακολουθούν η πλήρης ανάταξη των γραμμών στη Βόρεια Ελλάδα, η υλοποίηση των έργων στο τμήμα Αλεξανδρούπολη – Ορμένιο και η ολοκλήρωση της επέκτασης προς την Πάτρα.

Πριν από τρεις εβδομάδες υπεγράφη και η συμφωνία για τον κάθετο άξονα Ελλάδας – Βουλγαρίας – Ρουμανίας, που βγάζει τη χώρα από τη σιδηροδρομική απομόνωση και θα συμβάλλει σημαντικά στις εξαγωγές και στην απεξάρτηση της Ευρώπης από τα στενά του Βοσπόρου.

Νέοι Σταθμοί

Αρχές 2026 ξεκινά η Α’ φάση ανακαίνισης των Σταθμών Αθήνας και Θεσσαλονίκης, με ολοκλήρωση προβλεπόμενη το φθινόπωρο 2026. Ταυτόχρονα προκηρύσσεται η ανακαίνιση των σταθμών του Προαστιακού Αττικής και της Δυτικής Θεσσαλονίκης, ενώ παραδίδονται 4 νέοι σταθμοί στην Πελοπόννησο.

Με χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο, συνολικά 35 επιπλέον σιδηροδρομικοί σταθμοί σε όλη τη χώρα θα αναβαθμιστούν αισθητικά και σε υποδομές προσβασιμότητας για ΑμεΑ.

Η Β’ φάση για τους κεντρικούς Σιδηροδρομικούς Σταθμούς Αθηνών, Θεσσαλονίκης και Πειραιά βρίσκεται στο στάδιο των αρχιτεκτονικών προτάσεων.

Ρήτρες χρονοδιαγραμμάτων – Αυστηρότερες κυρώσεις

Το καθεστώς κυρώσεων στη νέα αναθεωρημένη σύμβαση γίνεται σαφώς πιο αυστηρό, ενώ για πρώτη φορά θεσπίζεται συγκεκριμένο πλαίσιο ποινών για τις καθυστερήσεις δρομολογίων.

Από 1η Ιανουαρίου 2026 τίθεται σε εφαρμογή νέο σύστημα ποινών για ακινητοποιήσεις συρμών λόγω βλαβών, με δικαίωμα του Ελληνικού Δημοσίου να καταγγείλει τη σύμβαση αν διαταράσσεται άνω του 10% των ετήσιων δρομολογίων. Το δικαίωμα αυτό ενεργοποιείται σε περίπτωση διακοπής των δρομολογίων για τουλάχιστον 2 συνεχόμενες ημέρες ή τουλάχιστον 5 ημέρες μέσα σε έναν μήνα. Προβλέπονται πρόστιμα έως 1 εκατ. ευρώ υπέρ του Δημοσίου και αύξηση των αποζημιώσεων προς τους επιβάτες.

Με τη νέα σύμβαση θεσπίζεται αυστηρότερο και ενισχυμένο πλαίσιο αποζημίωσης επιβατών, με πρώτη φορά διπλασιασμό των αποζημιώσεων σε σοβαρά περιστατικά κατά την εκτέλεση των δρομολογίων.

Σε περίπτωση μη τήρησης του χρονοδιαγράμματος δρομολόγησης των νέων τρένων, παρέχεται εξάμηνο περιθώριο συμμόρφωσης· μετά το πέρας του διαστήματος αυτού, το Δημόσιο δύναται να καταγγείλει οριστικά τη σύμβαση και να την αναθέσει σε άλλο πάροχο. Αντιστοίχως, σε περίπτωση μη έγκαιρης αποκατάστασης της υποδομής, το Ελληνικό Δημόσιο θα κληθεί να αποζημιώσει τον πάροχο για ανεκτέλεστα δρομολόγια.

Οικονομική συμφωνία

Η Hellenic Train λαμβάνει σήμερα 21 εκατ. ευρώ από το ανώτατο όριο των 50 εκατ. ευρώ που προβλέπεται στη σύμβαση. Τα υπόλοιπα 29 εκατ. ευρώ επιστρέφουν στο Ελληνικό Δημόσιο. Το ποσό αυτό καλύπτει τέλη δικτύου του ΟΣΕ και μισθώματα τροχαίου υλικού και εγκαταστάσεων. Σημειώνεται ότι όσο περισσότερα δρομολόγια εκτελούνται από την Hellenic Train και άλλες σιδηροδρομικές εταιρείες (δεν υπάρχει καθεστώς αποκλειστικότητας), τόσο μεγαλύτερα τέλη δικτύου εισπράττει ο ΟΣΕ.

Διαφάνεια και ψηφιακή παρακολούθηση

Η διαφάνεια ενισχύεται και στην παρακολούθηση της ομαλής εκτέλεσης των δρομολογίων, καθώς η παρακολούθηση και η καταβολή αποζημιώσεων δεν θα βασίζεται πλέον σε έγγραφες αναφορές της Hellenic Train, αλλά θα υπολογίζεται με βάση τις ψηφιακές καταγραφές του νέου συστήματος γεωεντοπισμού που νομοθετήθηκε τον Ιούλιο 2025 και υλοποιείται από τον ΟΣΕ.

Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Κωστής Χατζηδάκης δήλωσε: «Στον σιδηρόδρομο επιχειρούμε να κάνουμε μια νέα αρχή, διορθώνοντας παθογένειες δεκαετιών. Με την προώθηση των αναγκαίων έργων στον άξονα Αθήνα – Θεσσαλονίκη, με προηγμένα συστήματα ασφαλείας και, βεβαίως, με νέα τρένα. Σε αυτό το πλαίσιο, η υπογραφή της συμφωνίας για την προμήθεια 23 νέων τρένων, σύγχρονων προδιαγραφών, έως το 2027, αποτελεί ένα σημαντικό βήμα μπροστά. Πρόκειται για την πρώτη παραγγελία καινούργιων τρένων εδώ και δύο δεκαετίες, με το κόστος να καλύπτεται εξ ολοκλήρου από τη Ferrovie dello Stato.

Το γεγονός ότι η παράδοση των πρώτων τρένων έρχεται αμέσως μετά την ολοκλήρωση των σιδηροδρομικών έργων και την εγκατάσταση των νέων συστημάτων ασφαλείας στέλνει ένα σαφές μήνυμα ότι είμαστε αποφασισμένοι να κάνουμε πράξη τη δέσμευσή μας για ένα σύγχρονο, ασφαλή και ευρωπαϊκό σιδηρόδρομο, ο οποίος θα ξανακερδίσει την εμπιστοσύνη των Ελλήνων πολιτών».

Ο αναπληρωτής υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Κωνσταντίνος Κυρανάκης δήλωσε: «Σήμερα, έπειτα από έξι μήνες διαπραγματεύσεων, γυρίζουμε μια νέα σελίδα για τον Ελληνικό σιδηρόδρομο. Ο ιταλικός όμιλος Ferrovie dello Stato δεν μένει σε προφορικές δεσμεύσεις, αλλά με τη σημερινή υπογραφή προχωρά στην παραγγελία νέων τρένων για τον Ελληνικό σιδηρόδρομο και την εκταμίευση 308 εκατομμυρίων ευρώ με αυστηρό χρονοδιάγραμμα υλοποίησης έως το 2027.

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ξένη επένδυση χερσαίων μεταφορών στην ιστορία της χώρας.

Εκφράζουμε τις ευχαριστίες μας προς την Ιταλική κυβέρνηση και την Ιταλίδα πρωθυπουργό, κυρία Τζόρτζια Μελόνι, διότι τήρησε την υπόσχεσή της. Θα ήθελα επίσης να ευχαριστήσω προσωπικά τον αναπληρωτή πρωθυπουργό και αρμόδιο για Υποδομές και Μεταφορές, Ματέο Σαλβίνι, για τη συμβολή του στην υλοποίηση αυτής της επένδυσης που αποτελεί ψήφο εμπιστοσύνης στην Ελλάδα.

Η σημερινή υπογραφή αποτελεί ένα κρίσιμο βήμα για τη μεγάλη αλλαγή που επιχειρούμε στον Ελληνικό σιδηρόρομο. Πραγματική αλλαγή σημαίνει: Νέα υποδομή, νέα τρένα, νέοι σταθμοί. Αυτό είναι το σχέδιό μας και το υλοποιούμε με συνέπεια και αποφασιστικότητα».