Το φαινόμενο είναι γνωστό τοπικά ως «DANA», ένα ισπανικό ακρωνύμιο για το απομονωμένο κοίλωμα σε μεγάλο υψόμετρο, και σε αντίθεση με τις κοινές καταιγίδες ή θύελλες, μπορεί να σχηματιστεί ανεξάρτητα από πολικά ή υποτροπικά ρεύματα αερίων μαζών.

Όταν ψυχρός αέρας πνέει πάνω από τα ζεστά νερά της Μεσογείου, προκαλεί την άνοδο θερμότερου αέρα γρήγορα και τον σχηματισμό πυκνών σύννεφων, γεμάτων νερό, που μπορούν να παραμείνουν στην ίδια περιοχή για πολλές ώρες, αυξάνοντας τις καταστροφικές τους δυνατότητες.

Το φαινόμενο προκαλεί ορισμένες φορές έντονη χαλαζόπτωση και ανεμοστρόβιλους, όπως φάνηκε αυτή την εβδομάδα, λένε μετεωρολόγοι.

Η ανατολική και η νότια Ισπανία είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες στο φαινόμενο λόγω της θέσης τους μεταξύ Ατλαντικού Ωκεανού και Μεσογείου. Ζεστές, υγρές αέριες μάζες και ψυχρές μάζες συναντώνται σε μια περιοχή όπου τα βουνά ευνοούν τον σχηματισμό σύννεφων καταιγίδας και βροχοπτώσεων.

Το «DANA» αυτής της εβδομάδας ήταν μία από τις τρεις πιο έντονες τέτοιες καταιγίδες τον περασμένο αιώνα στην περιοχή της Βαλένθια, δήλωσε ο Ρούμπεν ντελ Κάμπο, εκπρόσωπος της εθνικής μετεωρολογικής υπηρεσίας Aemet.

«Οι προβλέψεις ήταν σύμφωνες με αυτό που συνέβη. Αλλά σε μια περιοχή μεταξύ Ουτιέλ και Τσίβα στην επαρχία της Βαλένθια, η βροχόπτωση ξεπέρασε τα 300 λίτρα ανά τετραγωνικό μέτρο. Σε αυτήν την περιοχή, τα συστήματα καταιγίδων σχηματίστηκαν και αναδημιουργούνταν συνεχώς» εξήγησε.

Ενώ οι ειδικοί λένε ότι θα χρειαστεί χρόνος για να αναλυθούν όλα τα δεδομένα προκειμένου να διαπιστωθεί αν το συγκεκριμένο «DANA» προκλήθηκε από την κλιματική αλλαγή, οι περισσότεροι συμφωνούν ότι η αύξηση της θερμοκρασίας στη Μεσόγειο και οι θερμότερες και υγρότερες ατμοσφαιρικές συνθήκες συμβάλλουν στη δημιουργία συχνότερων ακραίων επεισοδίων.

«Δεν μπορούμε να πούμε τίποτα στο πόδι, εκτός από το ότι στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής, αυτού του είδους τα γεγονότα θα είναι πιο συχνά και πιο έντονα» δήλωσε ο Ισπανός μετεωρολόγος και ερευνητής δρ Ερνέστο Ροντρίγκεθ Καμίνο.

Προτού επινοηθεί ο όρος «DANA» στις αρχές της δεκαετίας του 2000, για κάθε δυνατή βροχόπτωση το φθινόπωρο, χαρακτηριστικό του μεσογειακού κλίματος, συνηθιζόταν η δημοφιλής ονομασία «Gota fria» (Ψυχρή σταγόνα) στην Ισπανία και σε μέρη της Γαλλίας. Ο όρος εξακολουθεί να χρησιμοποιείται ευρέως στην καθομιλουμένη.

Η προέλευσή του χρονολογείται από το 1886, όταν Γερμανοί επιστήμονες εισήγαγαν την ιδέα του «kaltlufttropfen» ή σταγόνα ψυχρού αέρα προκειμένου να περιγράψουν την αναταραχή σε μεγάλο υψόμετρο, αλλά χωρίς εμφανή αντανάκλαση στην επιφάνεια.

Η Aemet λέει ότι η έννοια των ψυχρών σταγόνων είναι ξεπερασμένη και ορίζει το «DANA» ως ένα κλειστό κοίλωμα σε μεγάλο υψόμετρο που έχει απομονωθεί και διαχωριστεί από έναν συσχετιζόμενο αεροχείμαρρο. Η Aemet λέει ότι τα «DANA» ορισμένες φορές παραμένουν στάσιμα ή ακόμη και κινούνται προς τα πίσω, από την Ανατολή προς τη Δύση.

Τους 95 έφτασαν οι νεκροί από τη θεομηνία στη Βαλένθια, σύμφωνα με τον νεότερο απολογισμό του Γαλλικού Πρακτορείου. Οι σοροί που έχουν μέχρι στιγμής ανασυρθεί από την πλημμυρισμένη πόλη μεταφέρονται στο Δικαστικό Μέγαρο της πόλης.

Εκεί έχει στηθεί ένα πρόχειρο νεκροτομείο, όπου την Πέμπτη οι συγγενείς των θυμάτων θα κληθούν να αναγνωρίσουν τους οικείους τους.

Ο υπουργός Εδαφικής Πολιτικής Άνχελ Βίκτορ Τόρες είπε απόψε στην κρατική τηλεόραση TVE ότι 92 θάνατοι καταγράφηκαν μόνο στη Βαλένθια, η οποία είναι η περιοχή που υπέστη το χειρότερο πλήγμα. Δύο θάνατοι αναφέρθηκαν στη γειτονική Καστίγια – Λα Μάντσα και ένας στην Ανδαλουσία.

Πρόκειται για τις φονικότερες πλημμύρες που έχουν πλήξει τη χώρα της Ιβηρικής εδώ και σχεδόν τρεις δεκαετίες, προκαλώντας χάος σε αρκετές κοινότητες.

Σύμφωνα με δημοσίευμα του BBC, η καταστροφή στη Βαλένθια φέρεται να οφείλεται σε διοικητικές αλλαγές στις τοπικές υπηρεσίες Έκτακτης Ανάγκης.

Συγκεκριμένα, η περιφερειακή κυβέρνηση κατάργησε τη Μονάδα Έκτακτης Ανάγκης της Βαλένθια (UVE) κατά την ανάληψη των καθηκόντων της το 2023. Μάλιστα, ομογενής που μένει στην περιοχή υποστήριξε ότι το μήνυμα του 112 καθυστέρησε τουλάχιστον πέντε ώρες, γεγονός που αποδείχθηκε μοιραίο.

Μέχρι στιγμής, οι έρευνες διάσωσης βρίσκονται σε εξέλιξη, ενώ η ισπανική κυβέρνηση ανακοίνωσε τριήμερο εθνικό πένθος από την Πέμπτη έως το Σάββατο.

Επίσης, η ισπανική μετεωρολογική υπηρεσία AEMET ανακοίνωσε ότι τα φαινόμενα υποχωρούν στη Βαλένθια και στα νότια της χώρας. Εντούτοις, η κακοκαιρία κατευθύνεται στα βόρεια προς τη Βαρκελώνη και αναμένεται να χτυπήσει βαριά τις παράκτιες περιοχές.

«Συναγερμός στα βορειοανατολικά: Μπορεί να σημειωθούν πολύ ισχυρές βροχές» έγραψε η AEMET σε ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.