Από 1/1/2026 επεκτείνεται η εφαρμογή των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, της Περιφερειακής ενότητας Έβρου (Σαμοθράκη) και του νομού Δωδεκανήσου, με πληθυσμό έως 20.000 κατοίκους, βάσει της τελευταίας απογραφής της ΕΛΣΤΑΤ.

Όπως ανακοίνωσε η ΑΑΔΕ, η έκπτωση αφορά αγαθά και υπηρεσίες που πληρούν τις προϋποθέσεις του άρθρου 26 του Κώδικα ΦΠΑ.

Συνεχίζει να ισχύει η μείωση των συντελεστών ΦΠΑ κατά 30% στα νησιά Λέσβο, Κω, Σάμο και Χίο.

Η μείωση δεν καλύπτει καπνοβιομηχανικά προϊόντα και μεταφορικά μέσα.

Η μείωση κατά 30% των ισχυόντων συντελεστών ΦΠΑ (24% σε 17%, 13% σε 9%, 6% σε 4% και 4% σε 3%) ισχύει μόνον για τα 19 νησιά με πληθυσμό έως 20.000 κατοίκους, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ.

Με τα νέα δεδομένα, οι μειωμένοι κατά 30% συντελεστές ΦΠΑ ισχύουν στα:

1. Αγαθονήσι

2. Άγιος Ευστράτιος

3. Αστυπάλαια

4. Ικαρία

5. Κάλυμνος

6. Κάρπαθος

7. Κάσος

8. Κω

9. Λειψοί

10. Λέρος

11. Λέσβος

12. Λήμνος

13. Μεγίστη

14. Νίσυρος

15. Οινούσσες

16. Πάτμος

17. Σαμοθράκη

18. Σάμος

19. Σύμη

20. Τήλος

21. Φούρνοι

22. Χάλκη

23. Χίος

24. Ψαρά

Και σε μικρότερες νησίδες όπως Γαϊδουρονήσι, Θύμαινα, Μάραθος, Παναγιά, Στρογγύλη κ.ά.

Με εγκύκλιο του διοικητή της ΑΑΔΕ παρέχονται διευκρινίσεις και πρακτικές πληροφορίες για την αυριανή εφαρμογή της μείωσης ΦΠΑ.

Συγκεκριμένα προβλέπεται:

Α. Πωλήσεις αγαθών που πραγματοποιούνται από τα νησιά με μειωμένο ΦΠΑ 30%.

Για να εφαρμοστούν οι μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ στις παραδόσεις αγαθών από τα παραπάνω νησιά πρέπει σωρευτικά να ισχύουν:

1. Τα αγαθά να βρίσκονται σε αυτά τα νησιά τη στιγμή που γεννάται η φορολογική υποχρέωση, ανεξάρτητα από το μέρος κατανάλωσης.

2. Η παράδοση να γίνεται από υποκείμενο με επαγγελματική εγκατάσταση στα εν λόγω νησιά, ανεξάρτητα από τον τόπο εγκατάστασης ή την ιδιότητα του αγοραστή και τον προορισμό των αγαθών.

Παράδειγμα 1
Υποκείμενος στη Χίο παραδίδει τυποποιημένα ζυμαρικά σε επιχείρηση στην Αθήνα, σε επιχειρήσεις στη Λέρο και σε φυσικά πρόσωπα στην Αθήνα και τον Βόλο. Όλες οι παραδόσεις υπάγονται στον μειωμένο ΦΠΑ.

Ο μειωμένος συντελεστής εφαρμόζεται και για παραδόσεις από υποκαταστήματα που λειτουργούν μόνιμα στα νησιά αυτά, ακόμη κι αν η έδρα της επιχείρησης βρίσκεται στην υπόλοιπη Ελλάδα. Η ύπαρξη του υποκαταστήματος θεωρείται εγκατάσταση.

Παράδειγμα 2
Υποκείμενος με έδρα την Αθήνα παραδίδει τυποποιημένες ελιές από το υποκατάστημα της Λέσβου σε επιχειρήσεις στην Κρήτη και σε φυσικά πρόσωπα στη Λάρισα. Όλες οι παραδόσεις υπάγονται στον μειωμένο ΦΠΑ.

Αντιθέτως, ο μειωμένος ΦΠΑ δεν εφαρμόζεται όταν η επιχείρηση είναι εγκατεστημένη στα παραπάνω νησιά αλλά παραδίδει μέσω υποκαταστήματος στην υπόλοιπη Ελλάδα.

Παράδειγμα 3
Υποκείμενος στη Λέσβο παραδίδει τυποποιημένες ελιές από το υποκατάστημα της Αθήνας σε επιχειρήσεις στην Κρήτη και σε φυσικά πρόσωπα στη Λάρισα. Οι παραδόσεις αυτές δεν υπάγονται στον μειωμένο ΦΠΑ.

Στην περίπτωση παραγγελιοδοχικής πώλησης, ο μειωμένος ΦΠΑ εφαρμόζεται μόνο για παραδόσεις από τον παραγγελιοδόχο της υπόλοιπης Ελλάδας προς υποκείμενα ή μη υποκείμενα νομικά πρόσωπα εγκατεστημένα στα νησιά αυτά. Η εκκαθάριση από τον παραγγελιοδόχο προς τον παραγγέλλοντα στα νησιά υπάγεται στον μειωμένο συντελεστή.

Β. Παραδόσεις αγαθών από την υπόλοιπη Ελλάδα προς τα νησιά με μειωμένο ΦΠΑ 30%.

Για να εφαρμοστεί ο μειωμένος ΦΠΑ στις παραδόσεις από υποκείμενο που είναι εγκατεστημένος οπουδήποτε στην Ελλάδα προς τα εν λόγω νησιά, η παράδοση πρέπει να γίνεται σε:

α) αγοραστή-υποκείμενο με μόνιμη εγκατάσταση στα νησιά που ισχύει ο μειωμένος συντελεστής.

β) υποκείμενο με έδρα εκτός των νησιών αλλά με υποκατάστημα στις περιοχές αυτές, εφόσον η αγορά αφορά εμπορεύσιμα ή πάγια.

γ) μη υποκείμενο νομικό πρόσωπο εγκατεστημένο στα νησιά (π.χ. Δήμος, Οργανισμός).

Με μειωμένο ΦΠΑ μπορούν να αγοράζουν μόνο υποκείμενοι που ασκούν μόνιμα οικονομική δραστηριότητα σε περιοχή με μειωμένους συντελεστές και διαθέτουν σχετική βεβαίωση έναρξης, ανεξάρτητα από το αν η δραστηριότητα είναι φορολογητέα ή απαλλασσόμενη. Τα αγαθά πρέπει να προορίζονται για την άσκηση του επαγγέλματος μέσα στην περιοχή αυτή, είτε ως εμπορεύσιμα είτε ως πάγια.

Η ευθύνη απόδειξης του προορισμού βαρύνει τον πωλητή, ο οποίος υποχρεούται να ζητά τα κατάλληλα δικαιολογητικά.

Σε περιπτώσεις που ο αγοραστής αναλαμβάνει τη μεταφορά, εφαρμόζεται ο μειωμένος συντελεστής μόνον αν προσκομίσει αδιαμφισβήτητα στοιχεία ότι τα αγαθά μεταφέρονται σε νησί με μειωμένους συντελεστές.

Παράδειγμα 4
Υποκείμενος στην Πάτρα παραδίδει υποδήματα σε υποκείμενους εγκατεστημένους στην Κω και τη Χίο, στέλνοντάς τα στα νησιά. Εφαρμόζεται ο μειωμένος ΦΠΑ.

Παράδειγμα 5
Υποκείμενος στην Αθήνα παραδίδει είδη ρουχισμού σε επιχείρηση με έδρα τη Ρόδο και υποκαταστήματα στη Σάμο και τη Χίο. Τιμολογεί την έδρα στη Ρόδο και στέλνει τα αγαθά στα υποκαταστήματα. Οι παραδόσεις στα υποκαταστήματα υπάγονται στον μειωμένο ΦΠΑ.

Παράδειγμα 6
Υποκείμενος στην Καλαμάτα πουλά ηλεκτρικό ψυγείο σε ιδιώτη πελάτη και το μεταφέρει στην κατοικία του στην Κάλυμνο. Δεν εφαρμόζεται ο μειωμένος ΦΠΑ, καθώς ο παραλήπτης είναι ιδιώτης.

Αν ο ίδιος πελάτης διαθέτει ατομική επιχείρηση και αγοράζει το ψυγείο για την επιχείρησή του στην Κάλυμνο, η συναλλαγή υπάγεται στον μειωμένο ΦΠΑ, εφόσον το αγαθό μεταφέρεται στην Κάλυμνο.

Παράδειγμα 7
Υποκείμενος στην Αθήνα παραδίδει 10 κλιματιστικά στον Δήμο Χίου, στέλνοντάς τα στο νησί. Η πράξη υπάγεται στον μειωμένο ΦΠΑ.

Γ. Υπηρεσίες που παρέχονται «υλικά» στα νησιά με μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ 30% από υποκείμενο που κατά τον χρόνο απαιτητού του φόρου είναι εγκατεστημένος στην περιοχή αυτή.

Η παροχή υπηρεσιών από υποκείμενους εγκατεστημένους σε κάποιο από τα προαναφερθέντα νησιά υπάγεται στους μειωμένους συντελεστές μόνον εφόσον οι υπηρεσίες εκτελούνται «υλικά» στα νησιά αυτά.

Αντίθετα:
α) Υπηρεσίες από μη εγκατεστημένους στα νησιά υποκείμενους δεν υπάγονται στους μειωμένους συντελεστές, ακόμη κι αν εκτελούνται υλικά σε νησί με μείωση, διότι λείπει ο όρος της μόνιμης εγκατάστασης.
β) Υπηρεσίες από εγκατεστημένους στα νησιά υποκείμενους δεν υπάγονται στους μειωμένους συντελεστές, αν δεν εκτελούνται υλικά σε νησί με μείωση, διότι λείπει ο όρος της υλικής εκτέλεσης.

Ως επαγγελματική εγκατάσταση θεωρείται και το εργοτάξιο για τεχνικά έργα σε νησιά με μειωμένους ΦΠΑ.

Παράδειγμα 8
Μηχανικός εγκατεστημένος στην Κάρπαθο παρέχει επιτόπια επίβλεψη ανέγερσης τουριστικών κατοικιών στην Κάλυμνο. Εφαρμόζεται ο μειωμένος ΦΠΑ, αφού και τα δύο νησιά περιλαμβάνονται στα νησιά με μείωση.

Παράδειγμα 9
Μηχανικός εγκατεστημένος στη Ρόδο παρέχει επιτόπια επίβλεψη στην Κάρπαθο. Δεν εφαρμόζεται ο μειωμένος ΦΠΑ, διότι δεν πληρούται ο όρος της μόνιμης εγκατάστασης στο νησί με μείωση.

Παράδειγμα 10
Μηχανικός εγκατεστημένος στην Κάρπαθο παρέχει επιτόπια επίβλεψη στη Ρόδο. Οι υπηρεσίες υπάγονται σε συντελεστή 24%, διότι δεν πληρούται ο όρος της υλικής εκτέλεσης σε νησί με μείωση.

Δ. Εισαγωγή αγαθών με μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ 30%.

Στις εισαγωγές αγαθών στα παραπάνω νησιά εφαρμόζονται οι μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ, εφόσον η εισαγωγή πραγματοποιείται σε αυτά, ανεξάρτητα από την ιδιότητα του εισαγωγέα, υπό την προϋπόθεση ότι τα πρόσωπα είναι εγκατεστημένα ή έχουν κατοικία ή συνήθη διαμονή στα εν λόγω νησιά.

Προϋποθέσεις εφαρμογής μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ:

α) Για εισαγωγή από υποκείμενο ή αγρότη ειδικού καθεστώτος, κατά τον τελωνισμό επιβεβαιώνεται μέσω του πληροφοριακού συστήματος της ΑΑΔΕ ότι ο υποκείμενος έχει άδεια έναρξης εργασιών ή δήλωση υποκαταστήματος στα νησιά αυτά.

β) Για εισαγωγή από μη υποκείμενα πρόσωπα (ιδιώτες), απαιτείται απόδειξη μόνιμης εγκατάστασης με ενδεικτικά έγγραφα (πράξη διοικητικού προσδιορισμού φόρου, βεβαίωση αρχής, λογαριασμοί κοινής ωφέλειας) και υπεύθυνη δήλωση του ν. 1599/1986.

Παράδειγμα 11
Υποκείμενος στη Χίο εισάγει ηλεκτρικές συσκευές από την Ιαπωνία και υποβάλλει διασάφηση στο τοπικό τελωνείο. Η συναλλαγή υπάγεται στον μειωμένο ΦΠΑ.

Παράδειγμα 12
Ιδιώτης, μόνιμος κάτοικος Λέσβου, εισάγει ποδήλατο από την Κίνα. Υποβάλλει διασάφηση στο τελωνείο Μυτιλήνης μαζί με αποδεικτικά μόνιμης κατοικίας και υπεύθυνη δήλωση. Η συναλλαγή υπάγεται στον μειωμένο ΦΠΑ.

Παράδειγμα 13
Ιδιώτης, μόνιμος κάτοικος Καλύμνου, εισάγει τηλεόραση από την Κίνα και υποβάλλει διασάφηση στο Α΄ Τελωνείο Πειραιά. Η συναλλαγή υπάγεται σε κανονικό ΦΠΑ, καθώς η εισαγωγή δεν πραγματοποιείται στο νησί.

Σημειώνεται ότι, αν εφαρμοστεί εκ παραδρομής μεγαλύτερος συντελεστής, π.χ. 24% αντί 17%, είναι δυνατή η έκδοση πιστωτικού τιμολογίου προκειμένου να διορθωθεί ο ΦΠΑ.